گیمیفیکیشن چیست و چرا به آن احتیاج داریم؟
قبل از اینکه بدانید گیمیفیکیشن چیست؟ لطف کنید اسم خود را با علامتهای(*) و(!) به صورت یک تصویر گرافیکی رسم کرده و به ایمیل ما ارسال نمایید. ما طرحهای شما را در پیج اینستای خود به اشتراک خواهیم گذاشت و کسی که بیشترین لایک را دریافت کند یک سال محصولات شرکت را به صورت رایگان دریافت خواهد کرد.
در ضمن، برای اگر طرح شما با خودکارهای شرکت که در پیوست آمده است، رسم شود صد امتیاز ویژه تعلق خواهد گرفت، و اگر پکیج خودکارهای شرکت را خریداری نمایید، سیصد امتیاز ویژه خواهید گرفت. مثالی که زده شد نمونهای از یک بازی پردازی بود. یعنی شما بدون آن که بدانید وارد یک بازی شدهاید که برای شرکت در مسابقه نیازمند تعامل با شرکت برگزار کننده مسابقه هستید، شما باید اطلاعات خود را ثبت کنید و برای امتیاز بیشتر دست به خرید بزنید.
سالانه میلیونها نفر در این مدل بازیها شرکت میکنند. بازیهای خاصی که با هدف دیگری غیر از بازی کردن طراحی شده است،اما چرا ما با آن که بسیاری از اوقات میدانیم هدف بازی مشخصه دیگری است در این گونه بازیها شرکت میکنیم.پاسخ در خود بازی است ما انسانها عاشق بازی کردن هستیم و این عشق مربوط به امروز و دیروز نیست. عشق به بازی به هزاران سال قبل از میلاد برمیگردد.
طبق یافتههای باستانی قدیمیترین وسایل بازی از مقابر فراعنه مصر بدست آمده است. بازیهای تختهای در باستان رواج داشته است. در سالیان متمادی بازیها گسترش پیدا کردهاند که نمونههای زیادی را میتوان در جشنها و آیینهای مذهبی پیدا کرد.
حس برتریجویی و افتخار در بازیها وقتی افراد پیروز میشوند از گذشته تا به امروز در خاطره جمعی انسانها باقی مانده است.
انسان ماجراجو متولد میشود، او از همان کودکی با بازی کردن، دنیای اطراف خود را کشف میکند، و به تجربههایش اضافه میکند. انسان با بازی کردن، سرگرم و مشغول میشود، راهی پیدا میکند که از مشکلات خود فرار کند، ما همه عاشق بازی کردن هستیم و این عشق زمانی که روانشناسان رفتارگرا، رفتار انسان را مطالعه میکردند کار دست او داد.
روانشناسان متوجه شدند انسان زمانی که در یک بازی پیروز میشود و پاداش میگیرد به آن عمل معتاد میشود و بارها آن را تکرار میکند. و زمانی که کالایی را دوست داشته باشد و بداند که با شرکت در یک رقابت میتواند آن را بدست آورد حتما در این رقابت شرکت میکند و احتمالا همین دانسته باعث شد تا اولین بار در سال 1867 بازاریابان یک شرکت تمبر در آمریکا به افرادی که خرده فروشی میکردند پیشنهاد دادند به مشتریان خود در صورت خرید زیاد یک تمبر جایزه بدهند مشتریان با جمع کردن تمبرها میتوانستند در خریدهای بعد از تخفیف استفاده کنند.
آنها یک بازی و رقابت سنتی بین مشتریان برای دریافت جایزه را طراحی کرده بودند، در سال 1907 پسران پیشاهنگ برای افرادی که مهارتهای پیشاهنگی را یاد میگرفتند یک مدال اعطا میکردند. در سال 1981 بازی پردازان راهی آسمان شدند، شرکتهای هواپیمایی برای این که مشتریان را به خود وفادار کنند بازی را طراحی کردند که به ازاء هر چند بار پرواز یک پرواز برای آنها رایگان درنظر گرفته شود.
گیمفیکیشن تکرار کن گیمیفیکیشن
نوشتن این کلمه هم به اندازه تلفظش سخت است "GAMIFICATION" . این وضعیت زمانی بدتر میشود که میخواهیم برای این کلمه یک معادل فارسی پیدا کنیم. اساتید فرهنگستان زبان فارسی بازی وارسازی را پیشنهاد دادهاند اما لغتی که بیشتر استفاده میشود بازیپردازی است. ما در این نوشتار از واژه بازی پردازی استفاده خواهیم کرد.
اما این واژه سختنوشت چه میخواهد بگوید حقیقت آن است که واژه گیمیفیکیشن اولین بار در سال 2002 توسط یک مهندس نرم افزار انگلیسی با نام نیک پلینگ که در دهه 80 بازیهای کامپیوتری را برای سیستم عاملهای خانگی میکرد به کار گرفته شد.
اما تا سال 2010 گیمیفیکیشن محبوبیت زیادی پیدا نکرد و رواج نیافت.ولی این کلمه که از سال 1867 ناخواسته و بدون تعریف رواج داشته است و حالا نامی برای خود پیدا کرده است چه معنی میدهد.تعریفی که در دیکشنری آکسفورد نوشته شده است بیان میکند که گیمفیکشن استفاده از عناصر وقوانین بازی در فعالیتی دیگر برای جدابیت آن فعالیت است. برای درک دقیق تر این موضوع نمونه چند نوع بازی پردازی که در شرکتهای بزرگ انجام شده است را مینویسیم.
پروژه نایک پلاس:
کمپانی نایک یک اپلیکیشن طراحی کرده است که دارندگان محصولات نایک در آن اپلیکیشن تمرینات و میزان دوندگی خود را ثبت کرده و در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارند و وارد یک رقابت با یکدیگر میشوند
گیمیفیکشن ارتش آمریکا:
افرادی که میخواهند در ارتش آمریکا استخدام شوند یک بازی که شبیه به دنیای واقعی است باید نصب کنند و از عهده ماموریت های محوله بربیایند این نرم افزار به شدت در ارتش آمریکا جواب داده است
شرکت تونگال:
این کمپانی خلاقیت را به یک بازی تبدیل میکند.هر کس میتواند یک ایده که کمتر از 140 کاراکتر باشد را به سایت ارسال نماید. انجمن سایت که متشکل از افراد خلاق و متخصص در برندهای معروف هستند ایدهها را رصد کرده و به ایده برتر رای میدهد. حامی مالی ایده ها را فیلم میکند هر ایدهای که تبدیل به فیلم شود از 250 تا 1000 دلار کسب میکند. در صورتی که فیلم به موفقیت دست پیدا کند 5% از سود حاصله به ایده پرداز خواهد رسید.
بازی پردازیهای دیگری نیز هستند که برای هدف خاصی طراحی شدهاند مثلا دانشگاه کاپلان یک استارتاپ طراحی کرده است که دانشجویان باید تکالیف وآموزشهای خود را دران محیط بارگذاری کنند .
کاربردهای گیمیفیکیشن:
اگر چه بازی پردازی در سالیان گذشته بیشتر مربوط به حوزه کسب وکار بوده است اما به تازگی این مدل در حوزههای دیگر زندگی اجتماعی به کار گرفته شده است که عبارت است از:
- کسب و کار
- سلامت و بهداشت
- فرهنگ و آداب اجتماعی
- آموزش
در این نوشتار گیمیفیکیشن به حوزه بازاریابی و کسب و کار نگاه اجمالی شده است
بازاریابی:اصولا بازاریابی دنیای پیچیدهای دارد و از هیچ ایدهای به سادگی عبور نمیکند شاید اینکه 8 سال بعد از ابداع جناب نیک پلینگ واژه بازیپردازی در دنیا رواج پیدا میکند همین دلیل است. هدف بازاریاب شناسایی بازار و تعامل با مشتری است. مشخصهای که در گیمیفیکیشن به آسانی میتوان به آن دست پیدا کرد. ضمن اینکه بازیکاری (نام دیگر کلمه گیمیفیکیشن است) کار بازاریابی را هم راحت تر نموده است. بسیاری از افراد با یک بازی در سایت یا اپلیکیشنِ شما حضور پیدا میکنند، بازی می کنند لذت میبرند و خرید میکنند. چیزی که همیشه همه به دنبال آن هستند.یک حس مثبت از یک برند وبه ذهن سپردن نام برند.
استراتژی بازی پردازی در مارکتینگ
برای این که یک گیمیفیکیشن طراحی کنید ابتدا چند قانون درباره همه بازیها باید بدانید. این استراتژی مکانیزمی است که بر اساس آن افراد وارد چالش با شما میشوند و در نهایت با رضایتمندی و حس خوب شما را ترک میکنند
- همه بازیها برای خود قانون دارند حتی کشتی آمریکایی یا مسابقات بکس در قفس شما باید قوانین را برای بازیکنان شرح دهید
- همه بازیها یک برنده دارند: بازی بدون برنده کسالت محض است مثل شطرنج یک نفره و برای برنده شدن باید رقابت بین شرکت کنندگان برقرار باشد
- در همه بازیها به برنده پاداش میدهند.
- در همه بازیها برندهها به مرحله بعد میروند و بازندهها شانس دوباره برای شروع را دارند
- در همه بازیها این امکان وجود دارد که فرد برنده بتواند برتری خود را به دیگران نشان دهد.
بعد از دانستن این قوانین ما نیازمند آن هستیم که بدانیم هدف ما از طراحی و خلق محتوای بازی چیست و به چه دلیل میخواهیم برای کسب و کار خود گیمیفیکشن طراحی نماییم.
-
شناخت پرسونا:
- شرکتها در این زمینه بازیهایی طراحی مینمایند که مشتری در ابتدا در یک صفحه اوراکل اطلاعات خود را ثبت مینماید.مشتری در این زمینه از آزادی عمل برخوردار است و میتواند اطلاعات خود را ثبت نکند.در این صورت اگر ثبت اطلاعات رخ ندهد. کارشناسان بازاریابی بر اساس انتخابی که بازیکن در زمان بازی انجام میدهد به دموگرافی او دست پیدا میکنند.
- مثلا بازیکن میتواند رنگ محیط بازی را خود انتخاب کند و یا میتواند رنگ لباس قهرمان بازی را انتخاب کند.و یا جوایزی که در زمان برد در بازی میتواند انتخاب نماید.همه این فاکتورها و فاکتورهای دیگر این امکان را میدهد که بازاریابها بتوانند پرسونای مخاطب خود را خلق نمایند.
- در سالهای گذشته بازاریابان B2B که قبلا بر گیمیفیکیشن و کارایی آن در بازاریابی B2B اعتقادی نداشتند اما امروزه در صفحات خود بازی پردازی را وارد کردهاند.چند سال پیش کمپانی آئودی برای آموزش کارکنان خود یک بازی طراحی کرد که در آن ارتباط با مشتری گنجانده شده بود همین بازی دستمایه بسیاری از شرکتهای مشاوره شد تا بازیهایی موردی مثل ارتباط با مشتری و یا افزایش هوش عاطفی کارکنان در مواقع حساس که نیاز به انتخاب است را طراحی کردند که برای ورود در این بازی اطلاعات کامل را از بازیکن دریافت میشود مثل آدرس کمپانی و ایمیل شرکت و ...
- افزایش مشتریان وفادار: این بازیها که بیشتر در خارج از دنیای دیجیتال است به گونهای طراحی میشود که مشتری همیشه به پاداش خود برسد. او در یک چرخه بازی قرار میگیرد که با هر خرید یک امتیاز یا تخفیف در خرید بعد و یا شرکت در یک مسابقه مثل یک گردونه شانس حق برنده شدن را دارد.
- ثبت اعتراض مشتریان:بسیاری از مشتریان نسبت به وضع شرکت و یا خدمات یک برند شاکی هستند اما به هر دلیلی از بیان اعتراض خود منصرف میشوند. طراحان بازیپردازی برای این مواقع با ارسال ایمیلهایی که بعد از ثبت نظرات مشتریان این امکان را به آنها میدهد که از نرم افزارهای کاربردی و یا آموزشهای رایگان و یا حتی در مواقعی بلیطهای خرید از موسسه دیگر استفاده نمایند. چند سال قبل یکی از رستورانهای کشور بعد از اینکه مشتری غذای خود را میل میکرد در زمان پرداخت فاکتور از او میخواست تا در یک مسابقه پیامکی شرکت نماید در حقیقت این مسابقه ثبت نظر مشتری بود بعد از نظر سنجی مشتری با انتخاب یک عدد بین 1 تا 5 برنده یک پرس غذای رایگان و یا تخفیف در خرید بعد میشد.
کلام آخر
اگر قصد دارید در شرکت و یا موسسه خود از بازیپردازی استفاده کنید باید چند اصل را بدانید و رعایت نمایید.
- افراد زیادی هستند که تمایل چندانی به بازی کردن و شرکت در یک رخداد شانس محور را ندارند.
- اگر بازی شما در حوزه دیجیتال باید طراحی شود. میزان سرمایهای که در این گیمیفیکیشن هزینه مینمایید همراه مطالعه و تحقیق اصولی باشد.
- به مشتریان و مخاطبین خود گزارشی از گیمیفیکیشن و برندگان بازی ارائه بدهید و آنها را وارد چالش نمایید همیشه به آنها اصالت بازیپردازی خود را نشان دهید.
- گیمیفیکیشن نیاز به رصد دارد. امکان دارد بازیپردازی شما از مرحلهای به بعد جالب نباشد.پس باید تیم طراح بازی همیشه استراتژیهای جایگزین برای تغییر داشته باشد.