سندروم شی براق چیست و چگونه باعث اختلال در کار می‌شود
قصد داریم در این مقاله در مورد یک مشکل هیجان‌انگیز صحبت کنیم، که بسیاری از کارآفرینان به آن مبتلا هستند و حتی بعضا از آن لذت می‌برند. سندروم شی براق (Shiny Object Syndrome) .
خاطرم نیست اولین چه زمانی با این مفهوم آشنا شدم، اما زمانی که کتاب طرح بازاریابی کسب و کارهای کوچک را می‌خواندم تالیف این مقاله در ذهنم جرقه زد.
در صفحه 36 این کتاب، آلن دیب، در بخشی که در مورد استراتژی و تاکتیک‌های بازاریابی توضیح می‌داد، نوشته است: "در نتیجه، بسیاری از افرادی که برای بازاریابی کسب و کارشان تلاش می‌کنند ممکن است "سندروم شی براق" آنها را فلج کند. اینجاست که در هر تاکتیک بازاریابی جدید مثل سئو، ویدئو، پادکست، تبلیغات کلیکی و غیره گرفتار میشوند."
بعد از مطالعه این پاراگراف، تصمیم گرفتم که در مورد این سندروم بیشتر تحقیق کنم و این مطلب ماحصل این مطالعات است. پس اجازه بدهید ببینیم این سندروم چیست، چرا مهم است و چرا بعضی‌ها از آن لذت می‌برند.
سندروم شی براق چیست؟
برای شما هم اتفاق افتاده در بین یک کار، ناگهان یک ایده در ذهنتان شکل بگیرد و کامل ذهنتان به آن ایده معطوف شود؟ به این مشکل، سندروم شی براق می‌گویند.
سایت enterpurer در مقاله‌ای که برای این سندروم نوشته است اینطور می‌گوید: "این مشکل سندروم شی براق نامیده می‌شود، چون کارآفرین مانند یک کودک خردسال به دنبال اشیاء کوچک براق می‌دود. ولی وقتی به آنجا رسید و متوجه می‌شود که آن شی چیست، فورا علاقه‌اش را از دست می‌دهد و فورا دنبال یک چیز دیگر می‌رود."
خب این مساله در ظاهر واقعا ساده است و احتمالا اگر شما یک فرد باشید که بیرون از گود کارآفرینی نشسته‌اید، به سادگی می‌گویید که خب کارآفرین‌ها روی کاری که می‌خواهند و می‌بایست، تمرکز کنند. اما مساله اصلا به آن راحتی که فکر می‌کنید نیست. اجازه بدهید در بخش بعد مفصل‌تر به این مساله بپردازیم.
چرا سندروم شی براق مهم است؟
قضیه این است که اگر شما هم یک کارآفرین باشید همیشه یک گوشه ذهنتان در مورد توسعه یا خلق محصول است. برای این مجبورید به ترندهای جامعه توجه کنید و حواستان به نیازهای مردم باشد. از سوی دیگر اینکه به نوآوری و خلق هم علاقه‌مند باشید نکته خوبی است.
اما چطور باید به این علاقه‌مندی و ذهن خلاق و ثبات تعادل برقرار کرد. یک گوشه ذهن کارآفرین همیشه این مساله در گذر است که مبادا این فرصت را از دست بدهم و کندی من باعث از دست رفتن یک فرصت یا شکست بیزینس شود.
این سندروم تا جایی پیش می‌رود که کارآفرین را از آنچه که باید انجام بدهد غافل می‌کند و بیزینس اصلی شکست بخورد.
پیامدهای این سندروم:
در اصل این سندروم، ریشه در حواس پرتی دارد. کسی که به سندروم شی براق مبتلاست، دائما به سمت ایده‌ها و ابزارهای جدید کشیده می‌شود و از کارهای مهمی که باید انجام دهد باز می‌ماند.
البته این مساله برای افراد بدون تبعات هم نخواهد بود. بعد از مطالعه این مقاله جامع، لیستی از تبعات این سندروم تهیه کرده‌ام که در ذیل آمده:
- شما هرگز کارها را انجام نمی دهید. دلیل اصلی آن هم این است که شما همیشه قبل از اینکه برنامه فعلی را تکمیل کنید، به دنبال چیز جدیدی هستید.
- شما بیشتر زمان خود را صرف ایده های جدید و ابزارهای فانتزی می‌کنید که در 95درصد مواقع بیشتر یک طبل تو خالی است تا ایحاد یک زیرساخت.
- شما تبدیل به یک اقیانوس به عمق به وجب می‌شوید. چرا که شما وقت کافی را برای متخصص شدن در یک مبحث را نمی گذرانید. توجه کنید که بین یک فرد مبتدی، متوسط، کاربلد و متخصص تفاوت وجود دارد. و شما به طور عحیبی، زمان زیادی را صرف می کنید تا فقط به حد مبتدی برسید در حالی که تمام مدت ذهنتان درگیر این بوده که سریع به سمت چیزهای جدید برود.
البته این مساله از اینکه یک نفر با استعداد باشد متفاوت است. اینکه یک نفر در زمینه‌های مختلف فقط مبتدی باشد با اینکه یک نفر در توانایی‌های مختلف خوب باشد کاملا متفاوت است.
- از آنجا که شما با سندروم شی براق هرگز به اندازه کافی در چیزی خوب نیستید ، هرگز آنچه که رهبر بازار به‌دست می‌آورد را کسب نخواهید کرد. اکثر مردم تنها رهبران برتر هر صنعت را می شناسند و از این رو رهبران بازار غالباً از بیشترین سهم برخوردار هستند. مسلما وقتی شما دائماً چیزهای جدید را دنبال می‌کنید و بیش از اینکه مهارت های خود را بسازید دنبال یادگیری اصول اولیه ابزارهای جدید هستید دستاوردهای رهبر بازار را از دست می‌دهید.
آنچه رهبر بازار اضافه بر دیگران به دست می‌آورد.
هنگامی که در حوزه خود بهترین هستید ، از دستاوردهای قابل توجهی نسبت به دیگران برخوردار می شوید - خواه از نظر سود مالی ، خواه از نظر برندینگ و حتی از نظر فرصت‌هایی که به دست می‌آورید.
سندروم شی براق منحنی یادگیری را مختل می‌کند.
اما زمانی که همیشه دنبال شی براق هستید، هیچوقت در یک چیز عالی نمی‌شوید. شما مدام در حال بالا پایین رفتن در منحنی یادگیری هستید چرا که همیشه دنبال مباحث جدیدید.
چرا این سندروم برای بعضی از افراد لذت بخش است؟
نمی‌دانم تاکنون افرادی که همیشه دنبال یک شی براق هستند برخورد داشته‌اید یا نه. اما نکته مهم در برخی از افراد مبتلا به سندروم شی براق این است که در برخی مفاهیم دچار افراط و تفریط هستند.
برای مثال یکی از دوستان من سه سال پیش یک کتابفروشی تاسیس کرد. اوضاع خوب بود. به واسطه مقدار سود اندکی که دربازه شش ماهه به دست آورد در بورس سرمایه‌گذاری کرد. بعد از آن مشغول آموختن تکنیک‌های بورس و تحلیل‌های مرتب شد. زمان زیادی صرف این کار کرد. مجبور شد برای کتابفروشی یک نیرو بگیرد که امور مربوطه را اداره کند. در همان بازه زمانی سراغش رفتم و از او پرسیدم از کتابفروشی چه خبر؟ گفت راه درآمدزایی در تفکر و تحلیل است، پس بهتر دیده کتابفروشی را به واسطه یک شاگرد مدیریت کند.
شاید باورتان نشود ولی شش ماه بعد از ورود به بورس هم وارد کار خرید و فروش ضایعات شهری شد و بعد از آن می‌گفت پول در آن‌چیزی است که مردم دورمی‌اندازند.
هیچ‌یک از جملات دوست من مطلقا اشتباه نبود. اما دست آخر او نه یک کتابفروش شد، نه یک سهامدار موفق و نه توانست واسطه ضایعات باشد. او هر روز دنبال یک تجربه جدید بود و به همین دلیل خیلی زود وضعیت حسابش منفی شد و به راحتی شکست خورد.
اما دوست من در این بازه حدود یک سال و نیمه، از آن چیزی که بود لذت می‌برد و حس می‌کرد آن جملات، رازهای موفقیت است که فقط او پیدا کرده. در حالی که او درگیر همین مفاهیم شده بود و همیشه دنبال یک شی براق بود.
از کجا بفهمیم به سندروم مبتلا هستیم؟
خب با توجه به این مباحث، حالا از کجا بفهمیم که مبتلا به سندوم شی براق هستیم یا نه؟ جواب سوال پیچیده نیست، لیست زیر را مطالعه کنید:
- مدام در حال تیم‌سازی و شرکت در استارتاپ ویکندها هستید اما یک محصول را هم ارائه نداده‌اید.
- هر روز مطالب آموزشی دیجیتال مارکتینگ را در اینترنت می‌خوانید ولی هنوز یک تجربه عملی هم ندارید.
- 20 دامنه خریدید ولی یک سایت هم ندارید.
- هر روز با دوستانتان مشغول ایده‌پردازی یک کسب و کار هستید و حتی بیزینس پلن برای آنها می‌نویسید ولی یک بیزینس هم ندارید.
- نمی‌توانید یک کورس آموزشی را به اتمام برسانید و قبل از آن سراغ کورس بعدی می‌روید.
اگر شما هم این تجربه‌ها را یا شبیه این تجربه‌ها را دارید، با به طور کلی،
مدام کارهایی را آغاز می‌کنید، ولی هیچوقت به پایان نمی‌رسانید،
باید کمی ریشه‌ای‌تر در روند کارهایتان بازنگری کنید و اگر می‌خواهید راه‌های درمان سندروم شی براق را بدانید، بخش بعد را مطالعه کنید.
راه‌هایی برای نجات از سندروم شی براق:
خب بعد از همه مباحث بالا بیایید مواردی که به رهایی ما از این سندروم کمک می‌کند، بپردازیم. برای رهایی از سندوم شی براق باید کمی با خودتان صادق باشید و موارد ذیل را قدم به قدم پیش ببرید.
درک کنید که هر چیز جدید، خوب نیست:
لطفا دقت کنید، دوری کردن از این سندروم به معنای نادیده گرفتن هر چیز جدید نیست. همراه بودن با ترندها و تغییرات، در دنیای امروز بسیار مهم است. اما باید اینو سط یک تعادل حاکم کرد.
همه ما باید درک کنیم که لزوما هر مبحث جدیدی، از آنچه قبلا به دست آورده‌ایم یا در آن فعالیت داریم بهتر نیست.
یاد بگیرید که پس از هیجان را هم تصور کنید:
دنیا مملو از اشیاء براق است و شما مدارم با این اشیاء برخورد می‌کنید. استارتاپ‌های جدید، محصولات جدید و حتی سرویس‌های جدید. در شبکه‌های اجتماعی، طوری از این مباحث صحبت می‌شود که همه افراد هیجان‌زده میشوند. اما این هنر شما خواهد بود که بعد از این هیجان را هم متصور شوید. لطفا هر چیز جدیدی که دیدید ذوق زده نشوید، با تمرکز در مورد آن فکر کنید و تصمیم بگیرید.
ایده متناسب با کسب و کارتان ، یا حتی زندگیتان را انتخاب کنید:
لطفا قبل از اینکه روی یک ایده شیرجه بزنید بررسی کنید تا آن ایده با کسب و کار فعلی شما متناسب باشد. هرچیزی که جذاب هست را به صرف اینکه جذاب است، دنبال نکنید. برای انتخاب یک ایده حتما این سه سوال را از خودتان بپرسید:
- آیا اصلا اجرای این ایده مورد نیز من هست؟
- این ایده چه ارزشی را به زندگی و کار من اضافه میکنه؟
- سود و زیان مالی اجرای ایده چقدر است؟
بین اشیا براق و فرصت‌های واقعی، تفاوت قائل شوید:
اشیا براق هر روز برای شما پدید می‌آیند، ذهنتان را درگیر می‌کنند و بسیار هیجان انگیزند، اما در آخر روز فقط حواس پرتی برای شما به جای می‌گذارند. فرصت‌های واقعی تاثیر واقعی روی کار شما می‌گذارند. باعث پیشرفت شما میشوند. برای مثال یادگیری یک ابزار که باعث افزایش راندمان کاری شما می‌شود یک فرصت واقعی است.
اما صادقانه بگویم، اینکه یک موقعیت، فرصت واقعی است یا شی براق، به صداقت خودتان با خودتان برمی‌گردد. مراقب باشید! نباید خودتان را فریب بدهید. مدهوش اشیاء براق نشوید.
